بخش هیجدهم از شرح دعای هشتم صحیفه سجادیه . به مناسبت روز پژوهش ، لطفا انتشار دهید:


18- الازراءالمقلین-
پناه بخدا از
تحقیر تهیدستان- عقب ماندگی اقتصادی

"الفقرُ من نقم الله" فقر جامعه مجازاتهای خداوند است.
"شدةُ الفقر و مَرارثُهُ".سختی و تلخی فقر:
پیامبر (ص) فرمود: نداری سخت تر از کشتاراست؛ الفقر اشدُّ من القتل-(جامع الاخبار ص299ح816)
زیانهای عقب ماندگی اقتصادی:
1-کفر: رسول الله(ص) فرمود:"کاد الفقر أن یکون کفرا(الکافی ج2ص307ح4)ناداری انسان را در آستانۀ کفر قرار می دهد.
پیامبر(ص) فرمود:"لولا رحمةُ ربّی علی فقراء اُمتی کاد الفقر یکون کفرأ" (جامع الاخبار ص300ح817)پیامبر فرمود: اگر پروردگار من به تهی دستان امتّم مهر نمی ورزید ناداری آنان را در آستانه کفر قرار می داد.
پیامبر(ص) فرمود: الفقرُ خیرٌ للمؤمن من الغنی(الجعفریّات ص155)برای مؤمن ناداری بهتر از توانگری است.
پیامبر(ص) فرمود: الفقر راحةٌ و الغنی عقوبةٌ.(شعب الایمان ج5 ص388ح7040)ناداری ،آرامش است و توانگری کیفر.
بررسی احادیث فقر و غنا:
ما با دو دسته از احادیث روبرو هستیم ، احادیثی که فقر را کفر می داند و احادیثی که ثروت را توسعۀ اقتصادی می داند و شکوفائی معیشتی را گرانمایه و با برکت.
در مجمع این نتایج حاصل می گردد:
 دین اسلام هرگز به فقر ، گرایش ندارد و به سمت آن جهت گیری نمی کند بلکه توسعۀ اقتصادی را بصورتی برجسته از اهداف مهّم خود می داند.
 دین اسلام می گوید: تلاش کنید تا فقر از میان شما رخت بر بندد.
 دین اسلام توانگری و فقر را همانند دانش و نادانی تعریف می کند.
 توانگری است که پدیده های جهان و تکنولوژیها را به نحو أحسن در علوم منکشف می کند.
 "ثروت و علم"دو نیروی پر قدرت در جهت پیشرفت علوم و مبارزه با وابستگی های غربی –
 "ثروت وعلم" دو نیروی پر قدرت در برابر فقر و جهل .
 "ثروت و علم" دو نیروی پر قدرت ملّی برای کسب غرور ملّی در جهان.
 بهره بری از ثروت به صورت مطلوب، ارزشمند است و امیرالمؤمنین علی(ع)فرمود: بسا توانگری که فقر جاویدان برجای نهد و بسا فقری که به توانگری همیشگی بینجامد.(غررالحکم ح4327)
 اگر فقر به خواری و ویرانی بینجامد ، عاملی منفی است ،امّا اگر موضع گیری های صحیح فقیر، او را از فقر به غنای حقیقی برساند و راه کمال او را هموار کند چنین فقری ارزشمند است.
 مؤمنی که آلوده به فقر است نزد خداوند دوست داشتنی تر است. پس صاحب فقر را تحقیر نکنید که مایۀ بزرگواری دنیا ، بی نیازی است و مایۀ بزرگواری آخرت پرهیزگاری است.
تذکر لازمه:ممکن است شخصی ثروتمند و بی نیاز باشد. پس چندین سؤال مطرح می شود:این ثروت را از کجا آورده است؟ چگونه خرجش می کند؟ آیا حلال و حرام در کسب مال رعایت شده است؟ مهمتر از همه این مال استدراج نباشد که آزمایش سخت الهی است؟
انسانی که به قدر نیاز خود امرار معاش دارد و راضی به رضای خداست و قانع بودن و اعتدال را در زندگی آموخته پس روانش آسوده است و دین ودنیا و آخرت او سامان یافته است ، این بهتر از آنکه ثروتمند باشد و همه چیز را به هدر دهد و لذّت دنیا ،چشم آخرتی او را از او دزدیده باشد – پس هیچگاه تهیدستان را تحقیر نکنید؛ زیرا تهیدست ، توانگری را در بطن خود پرورش می دهد و مطمئنأ بخشش روز افزون خداوند شامل حالشان می باشد چون توکلّ او به خداوند برایش چاره ساز است."نعم العون علی تقوی الله الغنی" (کافی ج5ص71ح1) چه یاور خوبی است بی نیازی برای آنان که پروای الهی دارند.
آنانکه فقرا و تهیدستان را تحقیر می کنند ، خود نیز مستحق تحقیر می باشند زیرا نمی دانند که خداوند به هر که بخواهد عطا می کند و از هر که بخواهد باز می ستاند و این آزمایش سخت پروردگار از بندگانش است.باید توجه داشت که:
" النهی عن تحقیر الناس –" نهی از کوچک شمردن مردم.(بحارالانوار ج75 ص147ح21)پیامبر فرمود: هیچ یک از شما نباید احدی از بندگان خدا را خوار شمرد زیرا نمی داند که کدام یک از آنها دوست خداست.
" التحذیر من تحقیر المؤمن" هشدار در بارۀ تحقیر مؤمن – پیامبر(ص) فرمود: هر کس مرد ی یا زن مؤمنی را به سبب تهی رستی یا کم بضاعتی خوار و تحقیر بشمارد ، خداوند متعال در روز رستاخیز او را انگشت نما می سازد و سپس رسوایش می کند (مسند زید ص474 مجموعه فقهى و حدیثى که به مسند امام زید معروف است. دانشمندان زیدى نسبت این کتاب را به زید پذیرفته و برآنند که این نخستین کتابى است که در فقه و حدیث نگارش یافته است و برخى از آنان آن را شرح کرده اند---تنبیه الخواطر ج1 ص31)------توضیحی بر زیدیه)- تاریخ پیدایش زیدیه، به قرن دوم هجری باز می‏گردد. آنان پس از شهادت امام حسین، زید شهید، فرزند امام زین العابدین را امام می‏دانند. و امام زین العابدین را تنها پیشوای علم و معرفت می‏شمارند، نه امام به معنی رهبر سیاسی و زمامدار اسلامی. زیرا یکی از شرایط امام از نظر آنان، قیام مسلحانه بر ضد ستمگران است. اکثر نویسندگان زیدی، امام زین العابدین را در شمار امامان خود ندانسته و به جای او حسن مثنی، فرزند امام حسن مجتبی را امام خود می‏دانند.
(تنبیه الخواطر کتابی به عربی تألیف وَرّام بن ابی فراس حلی، فقیه و محدث امامی قرن ششم و آغاز قرن هفتم است. )