الحسنه و السیئه:کارهای نیکو و شایسته و کارهای بد و ناپسند
کارهای نیکو و پسندیده از سوی خداست ؛و کارهای زشت وناپسند از سوی خودت است .
امام جعفر صادق(ع) به یکی از یارانش نوشت؛ خداوند تعالی می فرماید: ای بنی آدم به مشیّت من اعتقاد داشته باش و بخواه برای خودت آن چیزی را که ما برای تو می خواهیم ؛ به قدرت من فرائض وواجبات مرا انجام می دهی و به نعمتی که من به تو دادم و تو را قوت بخشیدم ولی تو برانجام معاصی توان یافتی در حالیکه من آنرا نمی خواستم ، به تو شنوایی و بینایی بخشیدم تا بسوی حسنات بروی ولی حسنه ای را انجام ندادی ، وبسوی سیئات رفتی که سیئات حاصل از هوای نفس خودت است (نحل -34)
فَأَصَابَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِمْ مَا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ-و سرانجام بدیهای اعمالشان به آنها رسید؛ و آنچه را (از وعده‌های عذاب) استهزا می‌کردند، بر آنان وارد شد.
سیئه» به گناهان کوچک، در مقابل گناهان بزرگ گفته مى‌شود، مانند آیه‌ى‌ «إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ» » بنابراین آنچه در دنیا از کیفر به انسان مى‌رسد، گوشه‌اى از عملکرد اوست، و اصلِ کیفر در قیامت است.
خداوند تعالی قوّت و نعمت به بنده اش عطا فرمود و لکن او را در کیفیت استفاده از قوّت و نعمت آزاد گذاشت تا بنده به اراده و اختیار خودش از نعمتها در هر موردی که می خواهد استفاده نماید ؛ وهمین آزادی او را در برابر اعمال و افعالش مسئول می سازد ، بر این اساس خداوند سبحان ، ابتداء بنده اش را بر انجام فعل قوّت و توان می بخشد و بعد به نسبت ، نعمت را بر او روا می سازد همچنانکه تعریف شد و به آن استناد کردیم . بنده با اختیاری که خداوند در اختیار او گذاشته و توان و نعمتی که می تواند از آن نعمت در هر مورد استفاده نماید ، این همان شیوه امر بین الامرین است که به طور خبر متواتر از اهل بیت رسیده است.
در کافی از امام می پرسند: فرق میان اراده خدا و اراده خلق چیست؟ فرمود: اراده خلق عبارتند از نیّت درونی و عمل بعد از آن ، امّا اراده خدا عبارتند از ایجاد و احداث و لاغیر- زیرا خدا فکر نمی کند و تصمیم نمی گیرد ...هرچه اراده کند و بگوید باش می باشد - انسان صاحب اختیار است و او عامل در تغییر سرنوشت خود، پس برای انسان مسئولیتهایی معین شده که ثواب و عقاب را بدنبال دارد –هرکه بخواهد ایمان می آورد و هر که بخواهد کافر می شود ولی در قرآن خداوند تعالی فرموده ؛ ما برای کافران آتشی مهیا کرده ایم – پس انسان مختار محض نیست اگر مختار محض باشد از حکومت و قدرت خداوند خارج است و این شرک است و با توحید افعالی خداوند در تعارض است.
اگر انسان مجبور محض باشد در این صورت نتیجه ای جز لغو شدن تکلیف و جزا ندارد وبا حق انتخاب در انسانها منافات دارد.امر بین الامرین یعنی قدرت ، عقل، شعور، آزادی در انتخاب و اراده ما اراده اوست و در طول اراده و مشیّت الهی و معلول آن است، زیرا خداوند تمام مقدمات و لوازم اراده اعمال آن را در اختیار ما قرار داد. واین ما هستیم که تصمیم نهایی را در انجام و یا ترک امور اتخاذ می کنیم پس از آن جهت که افعال ما لازمه مقدماتی بوده که خدای رحمان به ما عنایت کرده هم می توان این لوازم را به او نسبت داد و هم به کسی که افعال را انجام داده است.