ظلم در معنا: اصل آن یعنی ناقص کردن حق و گذاشتن شیء در غیر موضع خودش است. كِلْتَا الْجَنَّتَيْنِ آتَتْ أُكُلَهَا وَلَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ وَفَجَّرْنَا خِلَالَهُمَا نَهَرًا"(کهف 33) "هر دو باغ، محصول خود را داد و چيزى از آن نكاست و ميان آن دو، نهرى روان ساختيم". وَ دَخَلَ جَنَّتَهُ وَ هُوَ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ قالَ ما أَظُنُّ أَنْ تَبيدَ هذِهِ أَبَداً(کهف 35)، درحالیکه ستمگر به نفس خود بود وارد باغش شد و گفت : گمان نمی کنم که هیچ وقت این باغ نابود شود. طبرسی در ذیل این ایه می نویسد: "اصل ظلم ،کم کردن حق است. در صحاح و قاموس آمده ، الظلم وضع الشیّ فی غیر موضعه- در نهایه: اصل الظلم الجُور و مجاوزةٌ الحدّ. راغب: الظلم عند اهل الغة و کثیر من العلمائ وُضع الشّیُ فی غیر موضعه.....و الظلم یُقال فی مجاوزةُ الحق . انواع ظلم:1- ظلم بین خدا و انسان- 2-ظلم بین انسان و مردم-3- ظلم انسان به خودش 1-ظلم بین خدا و انسان ؛مثل: الف:شرک بخدا- که در قرآن تجاوز از مرز حق است و دیگر وهم است که ظلم عظیم است- إنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ إِثْمًا عَظِيمًا(نساء48) إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَکَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعيداً(نسا116) اقسام شرک: شرک در خلقت- مثل عقیده ایرانیان قدیم که خیرات از یزدان و شرور را از اهریمن و می گفتند: یزدان اهریمن را آفرید سپس اهریمن بالاستقلال شرور را آفرید.و شاید مراد از آیه 100 انعام همین عقیده باشد –جعلوا لله شرکاء- ،. شرک در تدبیر عالم: مثل عقیده بخدا دریا و خدای صحرا و خدای جنگ. شرک در عبادت: که خدا را عبادت نمی کردند بلکه بتها را عبادت می کردند. ب: نفاق- کسی است که در باطن کافر و در ظاهر مسلمان است." .....يَقُولُون‌َ بِأَفْوَاهِهِمْ‌ مَا لَيْس‌َ فِي‌ قُلُوبِهِم‌ْ وَالله‌ُ أَعْلَم‌ُ بِمَا يَكْتُمُون‌َ (آل‌عمران:167) منافق کسی است که از ایمان خارج است چنانکه از طبرسی نقل شده و یا از دری وارد و از دری دیگر خارج شده است – إنّ المنافقین هم الفاسقون – توبه 67)منافق از کافر خطرناکتر و در آخرت عذاب او از کافر سخت تر است ."إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا"نساء145) 2-ظلم جاری در بین مردم: ظلم بر مستضعفان: )160(نسا فَبِظُلْم مِنَ الَّذینَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ طَیِّبات أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبیلِ اللّهِ کَثیراً به خاطر ظلمى که از یهود صادر شد، و (نیز) به خاطر جلوگیرى بسیار آنها از راه خدا، بخشى از چیزهاى پاکیزه را که بر آنها حلال بود، حرام کردیم. وَ أَخْذِهِمُ الرِّبَوا وَ قَدْ نُهُوا عَنْهُ وَ أَکْلِهِمْ أَمْوالَ النّاسِ بِالْباطِلِ وَ أَعْتَدْنا لِلْکافِرینَ مِنْهُمْ عَذاباً أَلیماً(نساء161) و (همچنین) به خاطر ربا گرفتن، در حالى که از آن نهى شده بودند; و خوردن اموال مردم به باطل; و براى کافران آنها، عذاب دردناکى آماده کرده ایم. 3- ظلم انسان به خودش: قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ(اعراف 23) بَلِ اتَّبَعَ الَّذينَ ظَلَمُوا أَهْواءَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ فَمَنْ يَهْدي مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرينَ(روم 29) ظالمان از هوا و هوسهای خویش پیروی می کنند. انواع ظلم در نهج البلاغه: ظلم بر سه قسم است ستمی که بخشوده نگردد مانند شرک که خداوند نمی آمرزد- وستمی که رها نگردد مانند ستمی که بندگان به یکدیگر می کنند مانند قصاص- وستمی که بخشوده شود ودر طلب آن بر نیایند مانند ستمی که بنده با انجام برخی گناهان کوچک به خویشتن می کند(خطبه 176)