بخش چهاردهم از شرح دعای هشتم صحیفه سجادیه(محقق: فاطمه پورشفیع)

14-الاصرار علی المأثم
پناه بخدا از
پافشاری بر گناه
تعریف گناه:تقوی از وقایه به معنی نگه داشتن و پرهیز است و شرعا به معنی بازداشتن خود است از هر چه زیان آخرتی دارد و هر چه مخالف تقوی باشد گناه است.گناه یعنی جذب محرمات و ترک اوامر الهی – گناه سم کشنده است و در معالجه این سم باید شتاب کرد تا بدن هلاک نشود و از بین نرود.حرام یعنی آنچه را که خداوند از انجامش نهی کرده است ؛ عملی است که انجام آن عقوبت دارد.
انواع گناه:
گناه صغیره و کبیره:
گناه صغیره اگر به توبه نیانجامد از مجموع آن و اصرار بر آن گناه کبیره بوجود می آید. اگر کسی از گناهان کبیره اجتناب کند ،از گناهان صغیره اش مورد مؤاخذه قرار نمی گیرد. "إن تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و تدخلکم مدخلا کریمأ" (سوره نساء ایه31)
شناخت گناه کبیره در قرآن"
1-گناه کبیره هر گناهی است که خداوند تعالی در قرآن وعدۀ آتش داده است.
2-اگر در قرآن مجید سنتی که معتبر است تصریح شود که فلان گناه از از قتل نفس بزرگتر است آن گناه هم کبیره است.مانند فتنه کردن که در قرآن از قتل بزرگتر است."الفتنه اکبر من القتل"(217/ بقره)
عبادت حقیقی ترک گناه است- اصل دین پرهیز از گناه است.
عوارض گناه:
1-گناه دل را سیاه می کند.
2-معصیّت و گناه و محرومیّت از شفاعت.
3-گناه زیاد ایمان را می برد .
4- وقوع گناه و ایجاد مفسده و محرومیت از ثواب الهی.
5-گناه آتش بر افروخته است که باید خاموش گردد.ولی اگر صغیره به کبیره تبدیل شود خاموش کردن آن بسیار دشوار است.
6-دوری از دستورات الهی و تمایل به محرمات – و اکل مال بالباطل
7- دوری از گروه شیعه- (جابر از امام محمد باقر(ع) سوال کرد: آیا کفایت می کند کسی که خود را به تشیع نسبت می دهد یا اینکه بگوید دوست اهل بیت هستم !ایشان فرمود: بخدا قسم شیعه مانیست مگر کسی که از خدا بترسد و امرش را اطاعت نماید(کافی- کلینی)
8- ایجاد ضلالت و گمراهی و کفر در راههای حلال الهی
9-دوری از واجبات و فرائض و ترک توبه و استغفار
10-سرگردانی و بی هدفی در زندگی
11- همراهی با شیاطین انس و جنّ
12- دنیا پرستی و دوری از آخرت
13- افسردگی و بروز احوالات روانی (بد گمانی- سوءظن – تهمت – شایعه و .....)و بالاخره یأس و ناامیدی.
14- دوری از قرآن و عترت وبروز فرقه های باطل
15- علاقه به مادیگری و دریدن پرده های عفت
16- قدم نهادن در مسلکهای بی ریشه و عرفانهای کاذب
17- خیانت به امانتهای الهی و رسول گرامی اسلام(ص)و خیانت به امانت مردم
18- اصرار بر گناه و بروز نشانه های شقاوت و خوشحالی بر گناه (مطرب – موسیقی)
19- قهر خداوند و شکنجه های طاقت فرسا – (ایات کوتاه و مفصل قران)
امام صادق(ع) فرمود: بپرهیز از گناهان حقیر و کوچک . راوی گفت: محقرات گناه کدامند؟ امام فرمود : شخص گناه می کند ،پس می گوید : خوشا بحال من اگر جز این گناهی نداشته باشم پس این گناه کوچک و ناچیز است(کافی- استصغار الذنب)
راه علاج ودرمان گناه :
یا ایها الذین آمنوا توبوا الی الله توبة نصوحأ (سوره تحریم /8)
1-پشیمانی از گناه سبب ترک گناه است.
2- توبه کامل و خالص که بر چند قسم است:
الف:پشیمانی و حسرت از کردار گذشته
ب: عزم بر ترک آن برای همیشه
پ: اداء کردن حقوق مردمان (رد حق الناس) تا هنگام مردن پاک باشد
ج: زحمت عبادت را به بدن خود بچشاندچنانکه خوشی و شرینی گناه را چشانیده است.
چ: زیاد گفتن ذکر" استغفرالله"
3- توبه نصوح که آن بر چند قسم است:
الف: توبه خالص و پاک برای رضای خدا نه از ترس دوزخ یا طمع بهشت. محقق طوسی (در تجرید الکلام) فرموده است: پشیمانی از گناهی برای ترس از دوزخ ، توبه نیست.
ب: توبۀ اندرز بخش : که مردم را بمانند خود تشویق کند یعنی طوری توبه کند و گذشته خود را اصلاح نماید که هر گناهکاری آثار توبه او را ببیند ،به توبه مایل شود و او هم اهل توبه شود.
پ: توبه رفو کننده : یعنی توبه ای که به وسیلۀ آن هر چه از پرده دیانت پاره شده است دوخته شود و توبه کننده را با اولیاء خدا و دوستان او بهم گرد آورد.
ج: نصوح: صفت توبه کننده باشد یعنی شخصی که نصیحت کننده خودش باشد و بر وجه کامل توبه کند که تمام آثار گناه را از دل ریشه کن سازد.
4- فضیلت توبه:
الف: خداوند توبه کنندگان را دوست دارد و از توبه بنده شاد می شود . "إنّ الله یحبُ التوابین و یحب المتّطهرین"(بقره/222) "
إنّ الله یفرح بتوبة عبده المومن"(اصول کافی – باب ایمان و کفر)
ب: توبه و تبدیل گناه به حسنه ؛ مواردی بر توبه:
 توبه تاریکی گناه را بر طرف می کند.
 توبه ورود به بهشت عدن و توبه کننده بهشتی است
 توبه و دوری از عذاب دوزخ
 توبه سبب طول عمر و سعۀ عیش و رفاهیت است.
 کسانیکه به سبب گناهان عمرشان کوتاه شده و می میرند بیشترند از کسانیکه به أجل مقدرشان می میرند."من یموت بالذنوب أکثر ممن یموت بلآجال(ج-1- سفینة البحار)
 توبه سبب استجابت دعا است
 توبه مورد قبول و بشارت خداوند است.
 گناه هرچه و هر قدر باشد به توبه پاک می شود
 توبه شکستن – اگر شخص تائب عهد خود را با خدا شکست و باز گناه کرد توبه سابقش باطل نمی شود بلکه واجب است از گناه تازه اش توبه کند و خلاصه هر اندازه بر اثر غلبه هوی و شیطان توبه را بشکند باز باید توبه نماید و آمرزیده خواهد شد.
 باب توبه تا آخرین دم باز است،ولی توبه واجب فوری است تا قلب تیره نگردد و انسان دچار حسرت و ندامت آخرت نباشد.
 از تفکر نا سالم بپرهیز چون به دین صدمه می زند و انسان را دچار ریب و شک می کند.

5-مراتب توبه:
الف: بازگشت از کفر به ایمان و از شک و تردید به یقین و اطمینان و رجوع از عقیده باطل بسوی حق.
ب: بازگشت از معصیت چه صغیره و چه کبیره بسوی اطاعت و از مخالفت یه موافقت.
پ: باز گشت از قصور یا تقصیر از معرفت الهی و انجام وظیفه بندگی.
ج: بازگشت از غفلت با کثرت ذکر
چ: باز گشت از جفاکاری به وفاداری
د:تکمیل ت